كوجمزي نره دن آلييورز؟ انسان و طوپلوملرڭ و بوڭا باغلي اولارق مدنيتلرڭ حركت و فعاليتلريني بليرله ين اينانجدر. انسان اينانديغي حقيقتلره  و دگرلره  كوره  حركت ايدر. طوپلوملر ده  أويله در. زيرا انسان طيش دنيادن آلاجغي يا ده  ويره جگي شيلره  قارشي ايچنده  بر تصديق ايديجي بولامازسه  او شيئي ياپاماز. بوگون دنيا قان آغلايور. مظلوم و مغدورلر، غدّار ظالملرڭ پنچه سنده  جان چكيشييور. كوچوجك ملتجي ببكلر ساحللرده  ربّنه  پرواز ايدييور. ديمم اوكه  كنديني هومانيست طانيملايان جغرافيه  و انسانلري دنياده كي وحشته  سيرجي قالييورسه ، بوراده  اينانج دگرلري صورغولانملي. بوراده  مدنيت صورغولانملي. بوراده  كلينن بو نقطه ده  دنيايه  عصرلرجه  حكم ايتمش عثمانلي يه  دونوب باقيلملي. بوراده  انسانلق انسانيتي فرق ايتديگي و ايتديرديگي دونملردن استفاده  ايله  يڭيدن كنديني تازه له ملىدر. انسانلق وار اولديغي هر دونمده  پروبلملر اولمشدر. صيقينتيلر ياشانمشدر. فقط اللّٰهڭ قوللري اولان انسانلر نه  زمان اللّٰهڭ حكملرينه  كوره  حركت ايده بيلمشلرسه  او زمان رفاه، راحت و حضور حاكم اولمشدر. نه  زمان ترسي بر طوروم اولمشسه  ده  او زمان صيقينتيلر قاتلانارق دوام ايتمشدر. حال حاضرده  ياشاديغمز طابلو ده  بوڭا شاهد دگلميدر؟ عثمانلي تبعه سي اولارق حيات سورركن قرداشلك، اتّحاد، تساند، محبّت، ترقّي واركن كلديگمز و ياشاديغمز شو طورومه  باقڭ! اللّٰه تيز زمانده  نجاتلر نصيب ايله سين. تاريخ تكرّردنمي عبارتدر، يوقسه  خطالري تكرارلامقدنمي؟ خطالري تاريخه  آتمق بزه  بر شي قزانديرماز. بز خطالريمزله  يوزلشملي و ايي اولديغمز زمانلري و او زمانلرده  هانگي حال أوزره  اولديغمزي خاطرلاملي يز. عكس تقديرده  تكرار ايدن، بزم خطالريمزدن طولايي دوام ايدن پروبلملر اولاجقدر. عثمانلي كنديسنه  اللّٰهڭ رضاسني هدف اتّخاذ ايدن انسانلردن تشكّل ايتمش علي بر دولتدي. و عصرلر بويي انسانلغه  حضور، موتلولق و كوزللكلر ويره بيلدي. چونكه  هر شيئڭ و هر كوزللگڭ صاحبي اولانه  خدمتي شعار ايدينمشلردى. و جديمزڭ بزه  بيراقديغي معنوي ميراث بوگون طورونلريني بكله مكده در. كونمز تركيه سنده  ياشايان بزلري اڭ جاذب حالي ايله  كنديسنه  دعوت ايتمكده در. دوا آرييورسه ڭ بڭا كل ديمكده در. بز ده  بو صاييمزده  عثمانليده  ملتجيلر مسئله سني قپاغه  طاشيدق. او كونلرده  بو مسئله يه  عائد بر ايكي بلگه يي سزلرله  پايلاشدق. بوگون تركيه  اولارق بعض شيلره  ديك طورمه مزڭ هم كرگنى هم ده  آلديغمز قوتي بولمه يي اميد ايدييورز. و بز كنديمزه  دونوب باقدقجه ، ايلري يي داها نت كوره جگمزي و ايلری يه  عائد كوزل شيلر ياپابيله جگمزه  اينانجمز تامدر. ملّت اولارق بو مسئله لره  يوڭمزي چويرن كوزل بر عامل، عثمانليجه  درگي اولدي شكرلر اولسون. داها ايي و كوزل ايچون ياپيلاجق نه  وارسه  اورته يه  قويمه يه  دوام ايده جگز. هپ برابر كنديمزي كوروب، استقبالي آيدينلاتاجغز ان شاء اللّٰه. قالڭ صاغليجاقله . İnsan ve toplumların ve buna bağlı olarak medeniyetlerin hareket ve faaliyetlerini belirleyen inançtır. İnsan inandığı hakikatlere ve değerlere göre hareket eder. Toplumlar da öyledir. Zira insan dış dünyadan alacağı ya da vereceği şeylere karşı içinde bir tasdik edici bulamazsa o şeyi yapamaz. Bugün dünya kan ağlıyor. Mazlum ve mağdurlar, gaddar zalimlerin pençesinde can çekişiyor. Küçücük mülteci bebekler sahillerde Rabbine pervaz ediyor. Demem o ki kendini hümanist tanımlayan coğrafya ve insanları dünyadaki vahşete seyirci kalıyorsa, burada inanç değerleri sorgulanmalı. Burada medeniyet sorgulanmalı. Burada gelinen bu noktada dünyaya asırlarca hükmetmiş Osmanlıya dönüp bakılmalı. Burada insanlık insaniyeti fark ettiği ve ettirdiği dönemlerden istifade ile yeniden kendini tazelemelidir. İnsanlık var olduğu her dönemde problemler olmuştur. Sıkıntılar yaşanmıştır. Fakat Allah’ın kulları olan insanlar ne zaman Allah’ın hükümlerine göre hareket edebilmişlerse o zaman refah, rahat ve huzur hâkim olmuştur. Ne zaman tersi bir durum olmuşsa da o zaman sıkıntılar katlanarak devam etmiştir. Hâlihazırda yaşadığımız tablo da buna şahit değil midir? Osmanlı tebaası olarak hayat sürerken kardeşlik, ittihad, tesanüd, muhabbet, terakki varken geldiğimiz ve yaşadığımız şu duruma bakın! Allah tez zamanda necatlar nasib eylesin. Tarih tekerrürden mi ibarettir, yoksa hataları tekrarlamaktan mı? Hataları tarihe atmak bize bir şey kazandırmaz. Biz hatalarımızla yüzleşmeli ve iyi olduğumuz zamanları ve o zamanlarda hangi hal üzere olduğumuzu hatırlamalıyız. Aksi takdirde tekrar eden, bizim hatalarımızdan dolayı devam eden problemler olacaktır. Osmanlı kendisine Allah’ın rızasını hedef ittihaz eden insanlardan teşekkül etmiş ali bir devletti. Ve asırlar boyu insanlığa huzur, mutluluk ve güzellikler verebildi. Çünkü her şeyin ve her güzelliğin sahibi olana hizmeti şiar edinmişlerdi. Ve ceddimizin bize bıraktığı manevi miras bugün torunlarını beklemektedir. Günümüz Türkiye’sinde yaşayan bizleri en cazip hali ile kendisine davet etmektedir. Deva arıyorsan bana gel demektedir. Biz de bu sayımızda Osmanlıda Mülteciler Meselesini kapağa taşıdık. O günlerde bu meseleye ait bir iki belgeyi sizlerle paylaştık. Bugün Türkiye olarak bazı şeylere dik durmamızın hem gereğini hem de aldığımız kuvveti bulmayı ümit ediyoruz. Ve biz kendimize dönüp baktıkça, ileriyi daha net göreceğimizi ve ileriye ait güzel şeyler yapabileceğimize inancımız tamdır. Millet olarak bu meselelere yönümüzü çeviren güzel bir amil, Osmanlıca Dergi oldu şükürler olsun. Daha iyi ve güzel için yapılacak ne varsa ortaya koymaya devam edeceğiz. Hep beraber kendimizi görüp, istikbali aydınlatacağız inşallah. Kalın sağlıcakla.

عثمانليده  مزار طاشي و كتابه لري عثمانلي مزارلقلري و مزار طاشلري دون اولديغي كبي بوگون ده  هركسڭ ايلگيسني چكمكده در. چونكه  بو مزارلقلر، انداملي سرويلري، رنگارنك چيچكلري و صنعت شاه اثري طاشلريله  انسانه  حضور ويرن مكانلردر. اسكي مزارلقلريمزده  ئولومڭ، انسانه  أورپرتي ويرن صوغوق يوزي كورولمز. عثمانلي مدنيتي بورالري برر  معنوي استراحت باغچه سنه  چويرمشدر. مزار طاشي كتابه لري ياپيلري اعتباريله  ده  صنعت و استتيگڭ قونوسي اولمشلردر. چوق اينجه  طاش ايشجيلگي، چشيتليلك عرض ايدن باشلقلري، طاشيدقلري ادبي افاده لر و يازي صنعتنڭ چوق كوزل أورنكلريني طاشيمه لري، اونلري أونملي قيلمشدر. آيريجه  كيشي ايله  ايلگيلي اڭ طوغري بيلگيلر مزار طاشلرندن ألده  ايديلمشدر. مثلا، سجل عثماني مؤلّفي محمد ثريّا كتابنى تأليف ايدركن بيوك أولچوده  مزار طاشلرندن فائده لانمشدر. مدنيتمزده ، مزارلق آلانلري شهر طيشنه ، حياتڭ طيشنه  طاشينمه مش، دواملي كوز أوڭنده  اولان يرلره  ياپيلمشدر. أونملي كيشيلرڭ، تربه لرينڭ اطرافي، جامع حظيره لري، بعضًا محله نڭ اڭ موقع يري، مزارلق آلاني اولارق تخصيص ايديلمشدر. يحيي كمالڭ ديديگي كبي، انسانلر ئولولري ايله  برلكده  ياشامش، بوندن ده  حضور دويمشلردر. بو سايه ده ، دوام ايدوب كيدن حياتده  فانيلكلريني هيچ بر زمان اونوتمامش، دواملي اييلك و كوزللك پشنده  اولمشلردر. هر كون برابر اولدقلري ياخود أوڭندن كچركن خير دعا ايله  آڭدقلري بو مزار ساكنلري، اونلره  حياتڭ فانيلگنى، كچيجيلگنى خاطرلاتارق، قاليجي كوزللكلره  يوڭلمه لرينى خاطرلاتمشدر. حياتڭ هر صفحه سنده  كرچك كوزللگي ياقه لامه  غيرتي، محله نڭ بو مزار كوشه سنڭ ده  استتيكدن نصيبلنمه سني صاغلامشدر. قادين مزار طاشنه  آيري بر كوزللك، اركك مزار طاشنه  آيري بر أوزللك ويريلمشدر. مزار طاشنه  يازيلان ادبي افاده لر، دوشورولن تاريخ مصراعلري، حياتي شعورله  ياشامه نڭ بر افاده سي اولارق كوروله بيلير. مزارده كي كيشي ايله  ايلگيلي بيلگيلر طاشه  قيد ايديلمش، اڭ طوغري بيلگيلر طاشه  قيد ايديله رك صاغلام بر قايناق اولوشديرولمشدر. مزار طاشي كتابه لرينڭ ياپيسي مزار طاشي كتابه لرنده  أوچ أونملي أوزللك و صنعت كوزه  چارپمقده در. طاش ايشجيلگي، يازي صنعتي و مزار طاشلرنده  بولونان ديني و ادبي افاده لر… ياپي اولارق مزار طاشلري بربرلرينه  بڭزر أوزللكلر كوسترمكده در. آنا فرقليلق اركك و خانم مزار طاشلرنده  كورولور. اركك مزار طاشلرنده  موتانڭ ستاتوسنه  كوره  بر باشلق بولونمه سنه  رغمًا، خانم مزار طاشلرنده  چيچك موتيفلري باشلق اولارق ير آلير. عثمانليده  باتیلي آڭلامده  بر هيكل كله نگي يوقدر. باتيده  اڭ، بوي و درينلگي اولان انسان و حيوان فيگورلري چاليشيلمه سنه  قارشيلق، عثمانليده  أوزللكله  معماري عنصرلرده  چوق فرقلي بزه مه لره  صاحب طاش ايشجيلگي قوللانيلمشدر. قادين اولسون اركك اولسون بر مزار طاشي كتابه سنڭ ياپيسي (فرقلي تصنيفلر ياپيلابيليرسه  ده ) شو صنفلره  آيريلابيلير. ١- باشلق و سمبول، ٢- سرلوحه ، ٣- كيملك، ٤- دعا، ٥- تاريخ شبهه سز بو تصنيف آنا باشلقلري اعتباريله  ياپيلمشدر. بو اسملر چوغي زمان ير دگيشديره بيلديگي كبي، بربري ايچنه  ييديريلمش اولارق ده  ير آلابيلمكده در. يينه  بعض طاشلرده  بو بولوملرڭ بري ياخود ايكيسي ير آلمامقده در. بعض مزار طاشلرنده  منظوم افاده لر ير آلمقده ، بعض مزار طاشلرنده  ئولوم تاريخي بولونمديغي كبي بعض مزار طاشلرنده ، موتانڭ ئولوم كوني ساعتي ايله  ويريلمشدر. مزار طاشي باشلقلري اركك مزار طاشي كتابه لرنده  موتانڭ اجتماعي حياتده كي يريني ياڭسيتان، باشلقلر و سمبوللر مزار طاشي كتابه لرينه  ايشلنمشدر. هر حالده  دنيا أوزرنده  پك آز طوپلوم، مزار طاشلريني اوسته  ايشي بزه مه لر، لاله لر، سنبللر و سائر نباتات ايله  سوسله يوب مزارلقلريني عثمانليلر قدر شنلنديره بيلمشدر. شبهه سز اركك مزار طاشلرينڭ اڭ دقّت چكن قسمي باشلقلردر. باشلقلر أوچ آنا قسمه  آيريلابيليرلر: قاوقلر ١. قلّاوي قاوق ٢. مجوّزه  قاوق ٣. بورمه  صاريقلي قاوق ٤. قفسي صاريقلي قاوق ٥. كاتبي قاوق ٦. عرفي قاوق ٧. يڭيچري باشلغي فسلر ١. محمودي فس ٢. عزيزي فس ٣. حميدي فس ٤. طريقت باشلغي ٥. مولوي باشلغي ٦. قادري باشلغي ٧. نقشي باشلغي ٨. بكتاشي باشلغي ٩. ملامی باشلغي ١٠. سنبليه  باشلغي عثمانليلرده  مزار طاشلرينڭ اصل آماجنڭ بر انسان تصويري ياپمق اولماديغي، عكسنه ، او انسانڭ پايه سني، كيملگنى اورته يه  چيقارمق؛ قيصه جه سي طاشڭ صاحبنى طانيتمق اولديغي كوروله جكدر. كيشينڭ كنج ياشده  ئولمش اولديغني بليرتن چيچك، حاجي اولديغني بليرتن خرما آغاجي، اعدام ايديلديگني آڭلاتان بويون قسمنده كي كمند، مسلكلريني ياڭسيتان طولومبه ، چاپه ، اوق-ياي –كه  ناملي بر كمانكش اولديغنه  اشارت ايدر– و اوقور-يازارلغنه  دلالت ايدن قلم-ديويت كبي سيمگه لرده  ده ، كيشينڭ كيملگي ايله  ايلگيلي داها أوزل بيلگيلر ويريلمه يه  چاليشيلمشدر. بو يوزدن، سرپوشڭ و ديگر سيمگه لرڭ مزار طاشلرنده كي آڭلامي، صوڭ درجه  بيوكدر. تاريخي مزار طاشي كتابه لرنده ، عثمانلينڭ أونملي خطّاطلرينڭ يازديغي امضالي مزار طاشي كتابه لري ده  بولونمقده در. مزار طاشلرنده  كنللكله  جلي ثلث، جلي تعليق، كوفي يازي چشيتلري قوللانيلمشدر. صنعتده  اسلوب صاحبي خطّاطلر يازدقلري مزار طاشي كتابه لرينڭ صوڭنه  امضالريني آتمشلردر. امضا ساده جه  خطّاط اسمي اولديغي كبي كنلده  ’ بوني يازان‘ آڭلامنه  كلن عربجه  ”كتبه “ فعليله  برلكده  ده  قوللانيلمشدر. Kişinin genç yaşta ölmüş olduğunu belirten çiçek, hacı olduğunu belirten hurma ağacı, idam edildiğini anlatan boyun kısmındaki kement, mesleklerini yansıtan tulumba, çapa, ok-yay –ki namlı bir kemankeş olduğuna işaret eder– ve okur-yazarlığına delalet eden kalem-divit gibi simgelerde de, kişinin kimliği ile ilgili daha özel bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Osmanlı mezarlıkları ve mezar taşları dün olduğu gibi bugün de herkesin ilgisini çekmektedir. Çünkü bu mezarlıklar, endamlı servileri, rengârenk çiçekleri ve sanat şâheseri taşlarıyla insana huzur veren mekânlardır. Eski mezarlıklarımızda ölümün, insana ürperti veren soğuk yüzü görülmez. Osmanlı Medeniyeti buraları birer ‘mânevî istirahat bahçesi’ne çevirmiştir. Mezar taşı kitabeleri yapıları itibariyle de sanat ve estetiğin konusu olmuşlardır. Çok ince taş işçiliği, çeşitlilik arz eden başlıkları, taşıdıkları edebî ifadeler ve yazı sanatının çok güzel örneklerini taşımaları, onları önemli kılmıştır. Ayrıca kişi ile ilgili en doğru bilgiler mezar taşlarından elde edilmiştir. Meselâ, Sicill-i Osmâni müellifi Mehmed Süreyyâ kitabını telif ederken büyük ölçüde mezar taşlarından faydalanmıştır. Medeniyetimizde, mezarlık alanları şehir dışına, hayatın dışına taşınmamış, devamlı göz önünde olan yerlere yapılmıştır. Önemli kişilerin, türbelerinin etrafı, câmi hazîreleri, bazen mahallenin en mevkî yeri, mezarlık alanı olarak tahsis edilmiştir. Yahya Kemal’in dediği gibi, insanlar ölüleri ile birlikte yaşamış, bundan da huzur duymuşlardır. Bu sayede, devam edip giden hayatta fâniliklerini hiçbir zaman unutmamış, devamlı iyilik ve güzellik peşinde olmuşlardır. Her gün beraber oldukları yahut önünden geçerken hayır duâ ile andıkları bu mezar sakinleri, onlara hayatın fâniliğini, geçiciliğini hatırlatarak, kalıcı güzelliklere yönelmelerini hatırlatmıştır. Hayatın her safhasında gerçek güzelliği yakalama gayreti, mahallenin bu mezar köşesinin de estetikten nasiplenmesini sağlamıştır. Kadın mezar taşına ayrı bir güzellik, erkek mezar taşına ayrı bir özellik verilmiştir. Mezar taşına yazılan edebî ifadeler, düşürülen tarih mısraları, hayatı şuurla yaşamanın bir ifadesi olarak görülebilir. Mezardaki kişi ile ilgili bilgiler taşa kaydedilmiş, en doğru bilgiler taşa kaydedilerek sağlam bir kaynak oluşturulmuştur. Mezar Taşı Kitâbelerinin Yapısı Mezar taşı kitâbelerinde üç önemli özellik ve sanat göze çarpmaktadır. Taş işçiliği, yazı sanatı ve mezar taşlarında bulunan dinî ve edebî ifadeler… Yapı olarak mezar taşları birbirlerine benzer özellikler göstermektedir. Ana farklılık erkek ve hanım mezar taşlarında görülür. Erkek mezar taşlarında mevtanın statüsüne göre bir başlık bulunmasına rağmen, hanım mezar taşlarında çiçek motifleri başlık olarak yer alır. Osmanlı’da batılı anlamda bir heykel geleneği yoktur. Batıda en, boy ve derinliği olan insan ve hayvan figürleri çalışılmasına karşılık, Osmanlı’da özellikle mimarî unsurlarda çok farklı bezemelere sahip taş işçiliği kullanılmıştır. Kadın olsun erkek olsun bir mezar taşı kitabesinin yapısı (farklı tasnifler yapılabilirse de) şu sınıflara ayrılabilir. 1- Başlık ve Sembol, 2- Serlevha, 3- Kimlik, 4- Duâ, 5- Tarih Şüphesiz bu tasnif ana başlıkları itibariyle yapılmıştır. Bu isimler çoğu zaman yer değiştirebildiği gibi, birbiri içine yedirilmiş olarak da yer alabilmektedir. Yine bazı taşlarda bu bölümlerin biri yahut ikisi yer almamaktadır. Bazı mezar taşlarında manzum ifadeler yer almakta, bazı mezar taşlarında ölüm tarihi bulunmadığı gibi bazı mezar taşlarında, mevtanın ölüm günü saati ile verilmiştir. Mezar Taşı Başlıkları Erkek mezar taşı kitabelerinde mevtanın ictimai hayattaki yerini yansıtan, başlıklar ve semboller mezar taşı kitabelerine işlenmiştir. Her halde dünya üzerinde pek az toplum, mezar taşlarını usta işi bezemeler, lâleler, sümbüller ve sair nebâtât ile süsleyip mezarlıklarını Osmanlılar kadar şenlendirebilmiştir. Şüphesiz erkek mezar taşlarının en dikkat çeken kısmı başlıklardır. Başlıklar üç ana kısma ayrılabilirler: KAVUKLAR 1. Kallavi Kavuk, 2. Mücevveze Kavuk, 3. Burma Sarıklı Kavuk, 4. Kafesi Sarıklı Kavuk, 5. Kâtibî Kavuk, 6. Örfî Kavuk, 7. Yeniçeri Başlığı, FESLER 1. Mahmûdi Fes, 2. Azîzi Fes, 3. Hamidî Fes, 4. Tarikat Başlığı, 5. Mevlevî Başlığı, 6. Kadirî Başlığı, 7. Nakşî Başlığı, 8. Bektaşî Başlığı, 9. Melâmi Başlığı, 10. Sünbüliye Başlığı Osmanlılarda mezar taşlarının asıl amacının bir insan tasviri yapmak olmadığı, aksine, o insanın pâyesini, kimliğini ortaya çıkarmak; kısacası taşın sahibini tanıtmak olduğu görülecektir. Kişinin genç yaşta ölmüş olduğunu belirten çiçek, hacı olduğunu belirten hurma ağacı, îdam edildiğini anlatan boyun kısmındaki kement, mesleklerini yansıtan tulumba, çapa, ok-yay –ki namlı bir kemankeş olduğuna işaret eder– ve okur-yazarlığına delalet eden kalem-divit gibi simgelerde de, kişinin kimliği ile ilgili daha özel bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Bu yüzden, serpuşun ve diğer simgelerin mezar taşlarındaki anlamı, son derece büyüktür. Tarihi mezar taşı kitâbelerinde, Osmanlı’nın önemli hattatlarının yazdığı imzalı mezar taşı kitabeleri de bulunmaktadır. Mezar taşlarında genellikle celî sülüs, celî talik, kûfi yazı çeşitleri kullanılmıştır. Sanatta üslup sahibi hattatlar yazdıkları mezar taşı kitâbelerinin sonuna imzalarını atmışlardır. İmza sadece hattat ismi olduğu gibi genelde ‘bunu yazan’ anlamına gelen Arapça “ketebehû” fiiliyle birlikte de kullanılmıştır.

ابن سينا و صاغلق توصيه لري ابن سينا ١٦ ياشنده  طب علمنى أوگرنمك ايچون كتابلر اوقومه يه  باشلامش، قيصه  زمانده  طبّي بيلگيلري أوگرنمك بر يانه ، يڭي تداوي يوڭتملري ده  كليشديرمشدر. ١٩ ياشنه  كلديگنده  ايسه  بر طب دوقتوريدر. كوچك و بيوك قان طولاشيمنى بربرندن آييران عالم اولارق بيلينير. ابن سينانڭ قانون آدلي اثرلري ئولومندن ١٠٠ ييل صوڭره  لاتينجه يه  چوريلديگنده  باتي دنياسنده  عادتا پاتلامه  اتكيسي ياپدي. اثرلري باشده  فرانسه نڭ اڭ مشهور طب فاكولته لري اولان مونتپليئر و لوئووان أونيورسيته لري اولمق أوزره  آوروپه ده كي طب فاكولته لرنده  تمل كتاب اولارق اوقوتولدي. ابن سينا ٧٠٠ ييل آوروپه نڭ ده  طب خواجه سي اولدي باش آغريسنه  حجامة آتشلي باش آغريسي قاندن اولور. علامتي ايسه  يوز قيزارمسي، طمارلرڭ بارزلشمسي، نبض آتيلنڭ بويومسيدر. علاجي قان ويرمك و حجامة (وجودده كي پيس قانڭ آتيلمسي) ياپديرمقدر. آلينمسي كركن غدا يومورطه  صاريسي، هندبا و سركه در. آجي چكني حمامه  كوتورڭ عشقدن حزن، اويقوسزلق، صاييقلامه  ميدانه  كليرسه  عقلي دنگه سني غائب ايتمه سندن قورقولور. بو طورومده  چوربه  توري صيوي ييه جكلرله  بدن نملنديريلمليدر. هر كون حمامه  كوتورولور. منكشه  ياغي قوقلاتيلير. بو بدنڭ علاجيدر. روحڭ عشقنه  كلنجه  بو بر پسيقولوژيك خسته لق توريدر. بو كيشي يه  نصيحت ايديلمليدر. تاكه  دويغولري اولابيلديگنجه  خفيفله سين. يا ده  داها باشقه  ايشلرله  دوشونجه سنڭ مشغول ايديلمسي كركير. آصتيمه  بال- بادم بر كيمسه  يوروركن حركتلرنده  نفس طارلغي ايله  برلكده  سرت صاللانتي و كوگسنده  آغيرلق وارسه  پيشيريلمش قورو ذوفه  اوتي ييديريلير، آطه صوغاني صييريغي، كوان، صاري اينجير، قابوقسز بادم و بال ايله  برلكده  ييديريله رك ايچيريلير. جوز ياغي ايله  برلكده  نخود صويي، دره اوتي، ييديريلير و صيجاق صو ايچيريلير. بوبرك طاشي فورمولي بوبركلرده  شدّتلي آغري ميدانه  كلير و خسته نڭ ادرار قابنده  قوم قاليرسه  بوبركلرده  اولوشمش طاشلردن طولاييدر. خسته يه  شو علاجلردن بري ويريلير: قابوقسز قارپوز چكردگي ويا چكيلمش أوزوم چكردگي ويا كرويز و آناصون چكردگي ويريلير. ديكن چكردگي، گل چكردگي، گل، خطمي تخومي، موله خيه  تخومي برر درهم آغيرلغنده  أوگوتولور، تازه ، مايخوش مشروباتله  ازيله رك ايچيلير. آغير ييمكلر و سوت أورونلرندن منع ايديلير، آجي بادم ياغي ايله  سياه نخود ييديريلير. اوچوق و مانطاره  سركه  اوچوق و مانطار تداويسنه  بولگه يه  اويغولاناجق اولان علاج، صاري ترميناليه  تخوم أوزي، ميان كوكي ياپراغي قاريشيمنڭ ازيلمسي، بولگه يه  سركه  ياغ و پتكله  سورولمسيدر. غدا خفيفلتيلير. ييمكدن أوڭجه  بر مقدار سپور ياپڭ حركت فطری ايصي يي حركته  كچيرير، كليشديرير. حركتسزلك فطري صيجاقلغي طوڭديرور و سونديرور. ييمكدن أوڭجه  بر مقدار سپور ياپڭ. أوڭجه سنده  و صوڭره سنده  ديڭلنڭ. ييمكدن صوڭره  حركت ايتمه يڭ. تك جنس ييمك ايله  يتينيلمه ملي، فرقلي ييمكلر يينملي. چونكه  بو تدبير باقيمندن أونمليدر. ييمكلرڭ فرقلي رنكلرده  اولمسي ده  أونمليدر. آنجق هر زمان اولمسي كركمز. ييمك ياغلي ايسه  بونڭ ياننده  طوزلي ويا آجي یيرسه ؛ يينه  طوزلي و آجي يیركن ياغلي بر شي یيمه سي اييدر. ييمك اكشي ايسه  ياننده  طاتلي یيمه سي زورونليدر. طاتلينڭ ياننده  اكشي ده  بويله در. ييمكدن صوڭره  ايليق صو ايچمه يڭ ييمكده  خوش اولمايان چشيده  كلنجه ؛ قيزارتمه  ايله  حشلامه ، قرمزي ات ايله  باليق، قوروتمه  ايله  تازه ، ات ايله  سوت، يومورطه  ايله  ات، باقلاكيللر ايله  باليق بر آراده  ييمك طوغري اولمايان قاريشيملردر. صو ايچمك ييمك أوزرينه  صوسزلغي كيدرير. بونڭ ييمكدن چوق اولمامسي كركيركه  سونديريجي اولسون. ييمك ايله  معده نڭ كوتله سي آراسنه  كيرسين. صوغوقلق درجه سي ايسه  انسانه  چوق آچيق بيچيمده  كنديسني كوسترميه جك قدر اولملي. ايليق صوده  بر خير يوقدر. آشيري اويقو كيشي يي آبداللاشديرييور اويقو اورغانلري ديڭلنديرير و ييمكلري سيڭديرير. كيشي يي و نفسي قورور. بدنده كي طوغال حركتلر اويقو ايله  اولغونلاشير. آشيري اويقو بدني صوغوتور، كيشي يي آبداللاشديرير، يوزي قوروتور. اويقوسزلق ايسه  جسدي قوروتور، نمني تميزلر، كوچلري چوزر، اراده يي انگللر، مزاجي بوزار. آشيري اويقوسزلق حالي عقلي دنگه سزلگه  سبب اولور.   İbni Sina 16 yaşında tıp ilmini öğrenmek için kitaplar okumaya başlamış, kısa zamanda tıbbi bilgileri öğrenmek bir yana, yeni tedavi yöntemleri de geliştirmiştir. 19 yaşına geldiğinde ise bir tıp doktorudur. Küçük ve büyük kan dolaşımını birbirinden ayıran âlim olarak bilinir. İbni Sina’nın Kanun adlı eserleri ölümünden 100 yıl sonra Latinceye çevrildiğinde Batı dünyasında adeta patlama etkisi yaptı. Eserleri başta Fransa’nın en meşhur tıp fakülteleri olan Montpellier ve Louvain Üniversiteleri olmak üzere Avrupa’daki tıp fakültelerinde temel kitap olarak okutuldu. İbni Sina 700 yıl Avrupa’nın da tıp hocası oldu Baş Ağrısına Hacamat Ateşli baş ağrısı kandan olur. Alameti ise yüz kızarması, damarların barizleşmesi, nabız atılının büyümesidir. İlacı kan vermek ve hacamat (vücuttaki pis kanın atılması) yaptırmaktır. Alınması gereken gıda yumurta sarısı, hindiba ve sirkedir. Acı Çekeni Hamama Götürün Aşktan hüzün, uykusuzluk, sayıklama meydana gelirse akli dengesini kaybetmesinden korkulur. Bu durumda çorba türü sıvı yiyeceklerle beden nemlendirilmelidir. Her gün hamama götürülür. Menekşe yağı koklatılır. Bu bedenin ilacıdır. Ruhun aşkına gelince bu bir psikolojik hastalık türüdür. Bu kişiye nasihat edilmelidir. Ta ki duyguları olabildiğince hafiflesin. Ya da daha başka işlerle düşüncesinin meşgul edilmesi gerekir. Astıma Bal-Badem Bir kimse yürürken hareketlerinde nefes darlığı ile birlikte sert sallantı ve göğsünde ağırlık varsa pişirilmiş kuru zufa otu yedirilir, ada soğanı sıyrığı, geven, sarı incir, kabuksuz badem ve bal ile birlikte yedirilerek içirilir. Ceviz yağı ile birlikte nohut suyu, dereotu, yedirilir ve sıcak su içirilir. Böbrek Taşı Formülü Böbreklerde şiddetli ağrı meydana gelir ve hastanın idrar kabında kum kalırsa böbreklerde oluşmuş taşlardan dolayıdır. Hastaya şu ilaçlardan biri verilir: Kabuksuz karpuz çekirdeği veya çekilmiş üzüm çekirdeği veya kereviz ve anason çekirdeği verilir. Diken çekirdeği, gül çekirdeği, gül, hatmi tohumu, molehiya tohumu birer dirhem ağırlığında öğütülür, taze, mayhoş meşrubatla ezilerek içilir. Ağır yemekler ve süt ürünlerinden men edilir, acı badem yağı ile siyah nohut yedirilir. Uçuk Ve Mantara Sirke Uçuk ve mantar tedavisine bölgeye uygulanacak olan ilaç, sarı terminalia tohum özü, meyan kökü yaprağı karışımının ezilmesi, bölgeye sirke yağ ve petekle sürülmesidir. Gıda hafifletilir. Yemekten Önce Bir Miktar Spor Yapın Hareket fıtri ısıyı harekete geçirir, geliştirir. Hareketsizlik fıtri sıcaklığı dondurur ve söndürür. Yemekten önce bir miktar spor yapın. Öncesinde ve sonrasında dinlenin. Yemekten sonra hareket etmeyin. Tek cins yemek ile yetinilmemeli, farklı yemekler yenmeli. Çünkü bu tedbir bakımından önemlidir. Yemeklerin farklı renklerde olması da önemlidir. Ancak her zaman olması gerekmez. Yemek yağlı ise bunun yanında tuzlu veya acı yerse; yine tuzlu ve acı yerken yağlı bir şey yemesi iyidir. Yemek ekşi ise yanında tatlı yemesi zorunludur. Tatlının yanında ekşi de böyledir. Yemekten Sonra Ilık Su İçmeyin Yemekte hoş olmayan çeşide gelince; kızartma ile haşlama, kırmızı et ile balık, kurutma ile taze, et ile süt, yumurta ile et, baklagiller ile balık bir arada yemek doğru olmayan karışımlardır. Su içmek yemek üzerine susuzluğu giderir. Bunun yemekten çok olmaması gerekir ki söndürücü olsun. Yemek ile midenin kütlesi arasına girsin. Soğukluk derecesi ise insana çok açık biçimde kendisini göstermeyecek kadar olmalı. Ilık suda bir hayır yoktur. Aşırı Uyku Kişiyi Aptallaştırıyor Uyku organları dinlendirir ve yemekleri sindirir. Kişiyi ve nefsi korur. Bedendeki doğal hareketler uyku ile olgunlaşır. Aşırı uyku bedeni soğutur, kişiyi aptallaştırır, yüzü kurutur. Uykusuzluk ise cesedi kurutur, nemini temizler, güçleri çözer, iradeyi engeller, mizacı bozar. Aşırı uykusuzluk hali akli dengesizliğe sebep olur.

علمڭ لذتي و فائده لري علمڭ بالذّات كنديسي لذيذدر. بو لذت معنويدر. بالخاصّه  غيب عالمنڭ كرچكلري و الٰهي علملرڭ سرلري ايچون بو كچرليدر. علم، أوگرنمه  دوام ايدركن هيچ كيمسه يه  صيقينتي ويرمز، چونكه  بيلكيلرڭ سوركلي آرتمسي انسانه  بيوك بر راحتلامه  ويرر. علم باشقه  بر لذته  آراجي اولديغي ايچون ده  لذيذدر. مثلا آخرت لذتلرينه  و ابدي موتلولغه  آراچدر. دنياده  آراچ اولديغي شيلر ايسه  دگر، آغيرباشليلق، سوزڭ تأثيري و حرمتدر. علمڭ هم ديني، هم ده  دنيوي فائده لري واردر. ديني فائده لري، اللّٰه ايچون أوگرنيلن علمڭ اللّٰهه  قارشي دويولان صايغي اولمسي، بيلمه ينه  أوگرتيلن علمڭ ده  صدقه  و عبادت اولمسيدر. دنيوي فائده لري ايسه ، وجداني راحتلاتمسي، كيشي يي يالڭزلقدن قورتارمسي، علم ايچون يالڭز قالان كيشيله  دوستيمش كبي قونوشمسيدر. آيريجه  علم، صاحبنه  موتلولغڭ و چاره لرينڭ، طارلغڭ و سببلرينڭ نه لر اولديغي حقّنده  يول كوستريجيدر. زيرا حادثه لرڭ كوتو صوڭوچلريني بيلمه مك روحه  آجي ويرر. علم كيشي يي بو أوزونتولردن ده  اوزاقلاشديرير. علم باطلي سيلديگي، شبهه  و بيلگيسزلگي يوق ايتديگي ايچون دشمانلره  قارشي بيوك بر سلاحدر. طوغري و ياڭليش آنجق علمله  بيلينير و انساني قصورلردن آنجق علم اوزاقلاشديرير. علم، دوستلرڭ قلبلريني چكن بر كوزللك و اولغونلق اولديغندن آرقداشلر قاتنده  بر سوسدر. اللّٰه علمله  اوغراشان طوپلوملري يوكسلتير، يعني آنجق علمده  يوكسلن انسانلر طوپلوملره  ليدر اولابيليرلر. ملكلر، علمله  مشغول اولانلرڭ دوستلقلريني ايسترلر، زيرا بو كيشيلرڭ قلبلرنده  كوزللك واردر. يرده  و كوكده  اولانلر علم طالبلرينڭ خطالري ايچون باغيشلانمه  ديلرلر. علمله  ايلگيلي بحث ايديلن بو فضيلتلر، معاذ بن جبلدن روايت ايديلن حضرت پيغمبرڭ شو أوزلي سوزنده  وجود بولمشدر: ”علمي أوگرنيڭز. اوني يوجه  اللّٰه ايچون أوگرنمك اوڭا صايغي كوسترمكدر، اوني ايسته مك عبادتدر، اوندن بحث ايتمك تسبيحدر، اوني آراشديرمق جهاددر، بيلمه ينه  أوگرتمك صدقه در، اوني عائله سنه  ويرمك ياقينلقدر. او حلال و حرامڭ بولوناجغي يردر، جنّت اهلنڭ يوللرينڭ ايشيق قايناغيدر، يالڭزلقده  آرقداشدر، غربتده  دوستدر، يالڭز قالنجه  قونوشاندر، موتلولقده  و طارلقده  يول كوسترندر، دشمانلره  قارشي سلاحدر، دوستلر ياننده  سوسدر. يوجه  اللّٰه اونڭله  طوپلوملري يوكسلتير ده  اييلكده  اونلري ليدر و أوڭدر ياپار، ايزلري تعقيب ايديلير، ايشلرينه  اويولور. ملكلر اونلرڭ دوستلغني اومار، قناتلريله  اونلري صيوازلر، ياش و قورو هر شي، دڭزڭ باليقلري و حيوانلري، قاره نڭ ييرتيجي و أوجيل حيوانلري اونلر ايچون استغفار ايدر. علم جهالته  قارشي قلبلرڭ ديريلگيدر، ظلمه  قارشي كوزلرڭ قنديللريدر. قول علمله  خيرلي كيشيلرڭ مرتبه لرينه ، دنيا و آخرتده  يوكسك درجه لره  اولاشير. اونڭ حقّنده  دوشونمك اوروج كبيدر، اونڭ درسنى كورمك نماز كبيدر، اونڭله  صلۀ رحم ياپيلير، اونڭله  حلال و حرام بيلينير، او أوڭدردر، عمل ايسه  اوڭا اوياندر. او موتلو كيشيلرڭ قلبنه  قونور، آزغينلر اوندن محروم ايديلير.“ علمڭ فضيلتلري او قدر چوقدركه ، عملدن بش خصوصده  أوستون طوتولمشدر: ١. عملسز علم عمل يرينه  كچر، علمسز عمل ايسه  عمل اولارق قبول ايديلمز. ٢. عملسز علم فائده  ويرركن، علمسز عمل فائده  ويرمز. ٣. علمله  اولان عمل كرچك نوره  اولاشديرر، عكسي ايچون بويله  بر شي سوز قونوسي اولاماز. ٤. عمل ايدنلر اوليا مقامنده درلر، عالملرڭ مقامي ايسه  پيغمبرلرڭ مقاميدر. ٥. علم يوجه  اللّٰهدندر، عمل ايسه  قوللرڭ ايشلرندندر. İlmin bizzat kendisi lezizdir. Bu lezzet manevidir. Bilhassa gayb âleminin gerçekleri ve ilahi ilimlerin sırları için bu geçerlidir. İlim, öğrenme devam ederken hiç kimseye sıkıntı vermez, çünkü bilgilerin sürekli artması insana büyük bir rahatlama verir. İlim başka bir lezzete aracı olduğu için de lezizdir. Mesela ahiret lezzetlerine ve ebedi mutluluğa araçtır. Dünyada araç olduğu şeyler ise değer, ağırbaşlılık, sözün tesiri ve hürmettir. İlmin hem dini, hem de dünyevi faydaları vardır. Dini faydaları, Allah için öğrenilen ilmin Allah’a karşı duyulan saygı olması, bilmeyene öğretilen ilmin de sadaka ve ibadet olmasıdır. Dünyevi faydaları ise, vicdanı rahatlatması, kişiyi yalnızlıktan kurtarması, ilim için yalnız kalan kişiyle dostuymuş gibi konuşmasıdır. Ayrıca ilim, sahibine mutluluğun ve çarelerinin, darlığın ve sebeplerinin neler olduğu hakkında yol göstericidir. Zira hadiselerin kötü sonuçlarını bilmemek ruha acı verir. İlim kişiyi bu üzüntülerden de uzaklaştırır. İlim bâtılı sildiği, şüphe ve bilgisizliği yok ettiği için düşmanlara karşı büyük bir silahtır. Doğru ve yanlış ancak ilimle bilinir ve insanı kusurlardan ancak ilim uzaklaştırır. İlim, dostların kalplerini çeken bir güzellik ve olgunluk olduğundan arkadaşlar katında bir süstür. Allah ilimle uğraşan toplumları yükseltir, yani ancak ilimde yükselen insanlar toplumlara lider olabilirler. Melekler, ilimle meşgul olanların dostluklarını isterler, zira bu kişilerin kalplerinde güzellik vardır. Yerde ve gökte olanlar ilim taliplerinin hataları için bağışlanma dilerler. İlimle ilgili bahsedilen bu faziletler, Muaz bin Cebel (ra)ʹdan rivayet edilen Hz. Peygamberin şu özlü sözünde vücut bulmuştur: “İlmi öğreniniz. Onu yüce Allah için öğrenmek ona saygı göstermektir, onu istemek ibadettir, ondan bahsetmek tesbihdir, onu araştırmak cihaddır, bilmeyene öğretmek sadakadır, onu ailesine vermek yakınlıktır. O helal ve haramın bulunacağı yerdir, cennet ehlinin yollarının ışık kaynağıdır, yalnızlıkta arkadaştır, gurbette dosttur, yalnız kalınca konuşandır, mutlulukta ve darlıkta yol gösterendir, düşmanlara karşı silahtır, dostlar yanında süstür. Yüce Allah onunla toplumları yükseltir de iyilikte onları lider ve önder yapar, izleri takip edilir, işlerine uyulur. Melekler onların dostluğunu umar, kanatlarıyla onları sıvazlar, yaş ve kuru her şey, denizin balıkları ve hayvanları, karanın yırtıcı ve evcil hayvanları onlar için istiğfar eder. İlim cehalete karşı kalplerin diriliğidir, zulme karşı gözlerin kandilleridir. Kul ilimle hayırlı kişilerin mertebelerine, dünya ve ahirette yüksek derecelere ulaşır. Onun hakkında düşünmek oruç gibidir, onun dersini görmek namaz gibidir, onunla sıla-i rahim yapılır, onunla helal ve haram bilinir, o önderdir, amel ise ona uyandır. O mutlu kişilerin kalbine konur, azgınlar ondan mahrum edilir.” İlmin faziletleri o kadar çoktur ki, amelden beş hususta üstün tutulmuştur: Amelsiz ilim amel yerine geçer, ilimsiz amel ise amel olarak kabul edilmez. Amelsiz ilim fayda verirken, ilimsiz amel fayda vermez. İlimle olan amel gerçek nura ulaştırır, aksi için böyle bir şey söz konusu olamaz. Amel edenler evliya makamındadırlar, alimlerin makamı ise peygamberlerin makamıdır. İlim yüce Allah’tandır, amel ise kulların işlerindendir. Kâtip ÇELEBİ

Bir Çuval İnciri Berbat Etmek Yanlış bir davranış veya sözle, olumlu giden bir işi bozmak anlamında bir deyim. İncir, satılmak üzere hazırlanırken içlerinde çürük, kurtlu, hastalıklı olanlar ayrılır. İyi ayıklanmaz da içlerinde kurtlu, çürük olanlar kalırsa, ötekileri de bozar, çürütür. İyi ayıklanmayan bir iki çürük incirin, bir çuval inciri bozduğu gibi, bir toplulukta bir kişinin ağzından çıkan münasebetsiz, gereksiz bir söz de, topluluğun neşesini kaçırır, keyfini bozar.   بر چوال اينجيري برباد ايتمك ياڭليش بر داورانيش ويا سوزله ، اولوملي كيدن بر ايشي بوزمق آڭلامنده  بر دييم. اينجير، صاتيلمق أوزره  حاضرلانيركن ايچلرنده  چوروك، قورتلي، خسته لقلي اولانلر آيريلير. ايي آييقلانماز ده  ايچلرنده  قورتلي، چوروك اولانلر قاليرسه ، أوته كيلري ده  بوزار، چوروتور. ايي آييقلانمايان بر ايكي چوروك اينجيرڭ، بر چوال اينجيري بوزديغي كبي، بر طوپليلقده  بر كيشينڭ آغزندن چيقان مناسبتسز، كركسز بر سوز ده ، طوپليلغڭ نشئه سني قاچيرير، كيفنى بوزار.

سلطان ٢نجی عبدالحميد، اندونزيه  و طايلاندده كي مسلمانلره  اجرتسز قرآن كريم كوندرمشدي  عثمانلي دولتي، اسلام ئولكه لريله  و مسلمانلرڭ ياشاديغي ئولكه لرله  اولان ارتباطنى هيچ بر زمان قوپارمامه يه  چاليشييوردي. بو هم عثمانلي پادشاهلرينڭ اسلام خليفه سي اولمه  أوزللكلرينڭ بر كرگيدي، هم ده  بوگون دخي دنيايه  كوسترديگمز حميتپرورلگڭ بر نتيجه سيدي. اسلام دنياسنڭ نره سنده  بر صيقينتي چيقسه  ويا مسلمانلرڭ بر احتياجي اولسه  مطلقا عثمانلي دولتنڭ خبري اولوردي. عثمانلي دولتي، امكانلري چرچوه سنده  بر شيلر ياپمه يه  چاليشيردي. بو طورومڭ اڭ كوزل أورنكلرندن بريسي، سلطان ٢نجی عبدالحميد دونمنده  ١٩٠٠ سنه سي رمضان آينده ، اندونزيه ده كي مسلمانلره  و طايلاندڭ بانغوق شهرنده كي اسلام مدرسه سنڭ طلبه لرينه  اجرتسز قرآن كريم كوندريلمسيدر. بو قونويله  ايلگيلي اولارق عثمانلي دولتنده ، كونمزده  ملّي اگيتيم باقانلغنه  تقابل ايدن معارف نظارتي كورولنديريلمشدي. اندونزيه  (جاوه ) مسلمانلرينه  قرآن كريم كوندريلمه سنه  قرار ويريلنجه ، او صيره لرده  طايلاندڭ (سيام) بانغوق شهرنده  مسلمان چوجقلر ايچون آچيلان مدرسة الاسلام آدنده  بر مكتبڭ ده  قرآن كريمه  احتياجي اولديغي استانبوله  بيلديريلير. اندونزيه لي مسلمانلره  كوندريلن قرآن كريملردن بر قسمنڭ آيريلارق بو مكتبه  كوندريلمسي خارجيه  نظارتي طرفندن، معارف نظارتندن ايستنير. بو طورومي، خارجيه  ناظري توفيق پاشا امضالي ١٨ اوجاق ١٩٠٠ تاريخلي وثيقه دن (٤٦٢/٣٣) آڭلايابيلييورز. Osmanlı Devleti, İslâm ülkeleriyle ve Müslümanların yaşadığı ülkelerle olan irtibatını hiçbir zaman koparmamaya çalışıyordu. Bu hem Osmanlı Padişahlarının İslâm Halifesi olma özelliklerinin bir gereğiydi, hem de bugün dahi dünyaya gösterdiğimiz hamiyetperverliğin bir neticesiydi. İslâm dünyasının neresinde bir sıkıntı çıksa veya Müslümanların bir ihtiyacı olsa mutlaka Osmanlı Devletinin haberi olurdu. Osmanlı Devleti, imkânları çerçevesinde bir şeyler yapmaya çalışırdı. Bu durumun en güzel örneklerinden birisi, Sultan 2. Abdülhamid döneminde 1900 senesi Ramazan ayında, Endonezya’daki Müslümanlara ve Tayland’ın Bangkok şehrindeki İslâm Medresesinin talebelerine ücretsiz Kur’ân-ı Kerîm gönderilmesidir. Bu konuyla ilgili olarak Osmanlı Devletinde, günümüzde Millî Eğitim Bakanlığına tekabül eden Maârif Nezâreti görevlendirilmişti. Endonezya (Cava) Müslümanlarına Kur’ân-ı Kerîm gönderilmesine karar verilince, o sıralarda Tayland’ın (Siyam) Bangkok şehrinde Müslüman çocuklar için açılan Medresetü’l-İslâm adında bir mektebin de Kur’ân-ı Kerîm’e ihtiyacı olduğu İstanbul’a bildirilir. Endonezyalı Müslümanlara gönderilen Kur’ân-ı Kerîmlerden bir kısmının ayrılarak bu mektebe gönderilmesi Hariciye Nezâreti tarafından, Maârif Nezâretinden istenir. Bu durumu, Hariciye Nâzırı Tevfîk Paşa imzalı 18 Ocak 1900 tarihli vesikadan (BOA, MF.MKT., 462/33) anlayabiliyoruz. BOA, MF.MKT., 462/33 Tarih: 16 Ramazan 1317 (18 Ocak 1900) Tarih: 16 Ramazan 1317 (18 Ocak 1900) (1) Hû (2) Bâb-ı Âlî (3) Dâire-i Hâriciye (4) Mektûbî Kalemi (5) Aded 56 (6) Maârif Nezâret-i Celîlesine (7) Devletlû Efendim Hazretleri (8) Cava ahali-i İslâmiyesine li-ecli’t-tevzî’ nezâret-i celîlelerinden gönderilecek olan masâhif-i şerîfenin sûret-i irsâli ve tevzî’i hakkında taleb buyurulan ma’lûmâtı (9) mutazammın Batavya Başşehbenderliğinden cevâben alınan tahrîrâtın sûretiyle melfûfu 17 Şaban sene 1317 tarihli tezkire-i cevâbiye-i âcizî ile irsâl kılınmışidi Siyam dâhilinde (10) Bangkok şehrinde mahallî etfâl-i Müslimenin ahkâm-ı celîle-i dîniye ve elsine-i muktefiye ta’lîm ve tedrisi için muâvenet-i umûmiye ve Medresetü’l-İslâm nâmı ile küşâd edilen (11) mekteb şâkirdânına meccanen tevzî’ olunmak üzere masâhif-i şerîfe-i mezkûreden lüzûmu mikdârının mekteb-i mezkûra gönderilmesi münâsib olup olmayacağı istifsârını ve mezkûr mekteb kâtibinin (12) nişân-ı âlî ile taltîfi lüzumunu hâvî bu kere mezkûr başşehbenderlikten alınan tahrîrâtın sûreti dahî leffen tesyîr edilmiş ve nişân-ı husûsî mâbeyn-i hümâyûn başkitâbet-i celîlesine (13) arz ve îfâ kılınmış olmakla diğer cihet hakkında îcâb-ı hâlin îfâsı menût-ı himem-i aliyye-i asafâneleridir emr u fermân hazret-i men leh’ül-emrindir. (14) fî 16 Ramazan sene 1317 ve fî 5 Kânunusânî sene 1315 (15) Hâriciye Nâzırı Bende Tevfîk

بر انكليز ليسه  أوگرنجيسي ١٦نجی يوز ييلده  ياشامش شكسپیرڭ اثرلريني اوقور، آڭلار، تفكّر ايدر. بر فرانسز طلبه  ١٩نجی عصرده  ياشامش، اثرلر ويرمش ويكتور هوكويي اوقويوب آڭلايابيلير. مع الاسف نه دندركه ، بر آناطولي چوجغي ١٦نجی يوز ييلده  ياشامش فضولي يي اوقوياماز، اوقوسه  ده  آڭلاياماز. حتّی ٢٠نجی عصرده  ياشامش محمد عاكفڭ صفحاتنى اوريژينالندن اوقوياماز. لاتين حرفلرينه  چوريلمش اثرلريني سوزلك قوللانمادن آڭلاياماز. بونڭ پك چوق سببي وار لكن اڭ أونملي سببي نسللر آراسنده  كوپرو اولان كلمه لريمزه  يبانجيلاشمه مز ويا يبانجيلاشديريلمامز. ايشته  بز ده  تام بو نقطه دن حركتله  كچمشمزله ، تاريخمزله  باغلريمز و كوپرولريمز اولان كلمه لريمزي طانيمه يه ، كشف ايتمه يه  دوام ايدييورز. ايلك كلمه مز ”صولفاصول“ Bir İngiliz lise öğrencisi 16. Yüzyılda yaşamış Shakspeare’in eserlerini okur, anlar, tefekkür eder. Bir Fransız talebe 19. Asırda yaşamış, eserler vermiş Victor Hugo’yu okuyup anlayabilir. Maalesef nedendir ki, bir Anadolu çocuğu 16. Yüzyılda yaşamış Fuzuli’yi okuyamaz, okusa da anlayamaz. Hatta 20. asırda yaşamış Mehmed Akif’in safahatını orijinalinden okuyamaz. Latin harflerine çevrilmiş eserlerini sözlük kullanmadan anlayamaz. Bunun pek çok sebebi var lakin en önemli sebebi nesiller arasında köprü olan kelimelerimize yabancılaşmamız veya yabancılaştırılmamız. İşte biz de tam bu noktadan hareketle geçmişimizle, tarihimizle bağlarımız ve köprülerimiz olan kelimelerimizi tanımaya, keşfetmeye devam ediyoruz. İlk kelimemiz “solfasol” SOLFASOL: Ankara’da bulunan bu yer Hacı Bayram-ı Veli hazretlerinin doğduğu köydür. Osmanlı döneminde buraya “fazilet sahibi” anlamında “zülfazl” deniyordu. Zira bu isim Hacı Bayram-ı Veli’nin 1352’de orada dünyaya geldiğinden dolayı verilmişti. Bu büyük Veli zatın fazileti, kıymeti bu köye isim olmuştu. Ama daha sonra Cumhuriyet döneminde zülfazl ismi anlamsız solfasola dönüştürüldü. ŞEVVAL: Arapça kökenli olan bu kelime bir ay adıdır. Arabî ayların, Ramazan-ı şerif ile Zilkade arasında kalan ve ilk üç günü ramazan bayramı olan aydır. Bu ayda 6 gün oruç tutmak çok sevaplıdır. Bu oruca “şevval orucu” denir. Son dönemde genellikle kız çocuklarına isim olarak verilmeye başlanmıştır. TABİLDOT: Bu kelime dilimize Fransızcadan geçmiştir. Fransızca “misafir sofrası” anlamına gelen “Table d’hote” birleşik kelimesinden lisanımıza aktarılmıştır. Tabildot “seçmesiz yemek” demektir.  Restoran terminolojisi olarak kullanılır ve çeşitli yemekleri kapsayan sabit ücrete tabii sabit bir menüyü belirtir. Seçmeli menü ise yine Fransızca olan Alakart “A la Carte” olarak adlandırılır. SAYFİYE: Bu kelime Kur’an kökenli bir kelimedir. “Sayf” kelimesi Kureyş Suresinde geçer ve “yaz mevsimi” manasına gelir. “Sayfiye” ise yaz mevsimini geçirmek, yazın oturmak için gidilen yerlere veya yazlıklara isim olmuştur. Zıddı “şitâ” kelimesidir. “Kış mevsimi” demektir. Mesela Osmanlıda iklimi uygun yerlerde yılda iki kez tarım yapılabilen topraklar için “sayfiye ve şitâiye olarak bir sene içinde iki kere ziraat yapılabilir” denirdi. KOCAELİ: Daha çok merkez ilçe ismi olan İzmit ismiyle tanınan bu şehrimiz “Akçakocanın eliyle” fethedildiği için bu ismi almıştır. Şehrin Osmanlılara geçişi Orhan Bey döneminde oldu. 1327 yılında Akça Koca; Kandıra, Karamürsel ile birlikte İzmit Körfezi'nin güneyini aldı.  HİSAR: Bu kelime Arapçadan dilimize geçmiş bir kelimedir. “Küçük kale” anlamındadır. Bir yerin korunması için yapılan yüksek duvarlı, kuleli, bazen etrafı hendeklerle çevrili küçük kalelere bu isim verilirdi.  Bu kelime Türkçede genelde birleşik yer isimlerinde kullanılır. “Sivrihisar”, “Seferihisar”, “Karahisar” bunlardan birkaç tanesidir. MUHASARA: Bu kelime Arapça “kuşatma” anlamına gelen “hasr” kökünden türetilmiştir. Hisar kelimesi ile aynı kökten gelir. Kale, şehir, kasaba gibi bir yerin yahut bir birliğin etrafını askerle çevirip giriş çıkış ve ikmal yollarını kesme, kuşatma manasına gelmektedir. Mesela “İstanbul muhasarası” dendiğinde Fatih Sultan Mehmed Han’ın İstanbul şehrini 53 günlük kuşatmasını anlarız. ELAZIĞ: Elâzığ'a 1862 yılında Abdülaziz’in tahta çıkışının 5. Yılında “Ma’muretü’l-Aziz” ismi verilmiştir. Yani merhum Sultan Abdülaziz’in imar ettiği belde anlamına gelmektedir. Fakat kelime telaffuzu güç olduğundan halk arasında zamanla kısaca “El-aziz” olarak söylenegelmiştir. 1937 yılında Mustafa Kemal tarafından bu isim beğenilmeyip tahıl ambarı bolluk ve bereket yeri anlamına gelen “El-azık” ismi verilmiş olup, zamanla Türkçe ses uyumuna uygunluğu ve söyleniş kolaylığı nedeniyle Elâzığ olarak kullanılır olmuştur.

İslâm dini, ezilmiş ve zulme uğramış mazlumlara sahip çıkmayı, gerekirse onlar için çarpışmayı Müslümanlara emretmiştir. Nitekim Allahu teâlâ şöyle buyurur: “Hem size ne oluyor ki, Allah yolunda: ‘Ey Rabbimiz! Bizleri bu halkı zâlim olan memleketten çıkar, tarafından bizi iyi idare edecek bir sahip ve bize katından bir kurtarıcı gönder’ diye yalvarıp duran zayıf ve zavallı erkekler, kadınlar ve çocukların kurtarılması uğrunda savaşa çıkmıyorsunuz? (Nisa Sûresi, 75)” Mazlum ve zayıfların hakları için mücadele etmek, gerekirse savaşmak; yaratılış amaçlarından biri de yeryüzünde adaleti sağlamak olan Müslümanlara düşen önemli bir vazifedir. Kuruluşundan beri İslam’ın emirlerini tatbiki kendisine gaye edinen Osmanlı Devleti de, 600 yıllık tarihi boyunca Müslüman veya gayrimüslim olsun, zulme uğrayan her millete yardım etmeyi kendisine bir vazife addetmiş, gerektiğinde bu uğurda savaşmaktan çekinmemiştir. Kuruluş döneminde, Timur’un saldırılarından kaçan Celayirli Ahmed ve Karakoyunlu Yusuf’un Osmanlı’ya sığınması ve bunun, 1402 Ankara Savaşı’nın sebeplerinden birini teşkil etmesi, ilk dönemden itibaren Osmanlıların mazlumu koruma konusundaki hassasiyetini göstermektedir. Osmanlı Devleti Müslümanların yanı sıra topraklarına sığınan gayrimüslimlere de kapılarını açmıştır. 1492’de Hristiyan İspanya krallığının Yahudileri ülkeden kovması sonucunda, dönemin padişahı II. Bayezid Yahudilere hemen sığınma hakkı vermiş ve binlerce Yahudi Osmanlı topraklarına yerleştirilmiştir. 17. yüzyılın sonlarında, kendilerine Katolik baskısı yapan Avusturyalılara karşı Protestan Macarlar, Tökeli İmre liderliğinde ayaklanmışlardır. Macaristan topraklarını ele geçiren Tökeli İmre daha sonra yenilgiye uğramış, ardından Osmanlılara sığınmıştır. 1699’daki Karlofça barış görüşmelerinde Tökeli İmre’nin kendilerine teslim edilmesini isteyen Avusturyalılara Osmanlı Devleti hayır cevabını vermiş, böylece yüzyıllar öncesinden mülteciler konusunda dünyaya örnek olmuştur. Yine 1768-1774 savaşında Lehistan’daki veraset sorununa Rusya’nın el atması sonucunda, Leh milliyetçileri Ruslarla savaşmış, Rusların Osmanlı ülkesine sığınan Lehleri takip ederek kılıçtan geçirmeleri sonucunda da Osmanlı Devleti bunu bir savaş sebebi saymıştır. 1848 ihtilallerinde özgürlük için savaşan Macarlara yine Osmanlılar yardım etmiş, Rusya ve Avusturya’nın savaş tehditlerine rağmen, Sultan Abdülmecid Macar direnişinin reisi Kossuth’u ve arkadaşlarını teslim etmemiştir. Hatta Sultanın bu konudaki şu sözü o dönemdeki Avrupa kamuoyunda hayranlık ve takdirlerle karşılanmıştır: “Tacımı veririm, tahtımı veririm; fakat devletime sığınanları asla vermem.” Osmanlı Devleti yıkılışına kadar sürekli mülteci ve muhacir meseleleriyle karşı karşıya kalmış, ancak her zaman kuruluş mefkûresine uygun bir politika izlemiştir. Özellikle son dönemdeki 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşındaki toprak kayıplarından ötürü, çok sayıda Müslüman mülteci Anadolu’ya sığınmış, hilafet merkezi olan Devlet-i Aliyye de, son demlerine kadar bu mazlumları bağrına basmaya devam etmiştir. Kendilerini gelişmiş olarak nitelendiren dünya devletlerinin mültecilere yardım ve insan hakları konusunda sınıfta kaldığı bugünlerde, biz de bu sayımızda mültecilerle ilgili belgelere yer vermeyi düşündük. Belgelerimizden biri Şûrâ-yı Devlet, diğeri de Dâhiliye Nezareti’nden çıkmıştır. Özellikle mültecilere ayrılan yardım fonunun doğru yerlerde kullanılması için müfettişlerin görevlendirilmesiyle ilgili vesika, günümüz devletleri için önemli bir ders olmalıdır. Mülteciler İçin Ayrılan Ödeneğin Teftişine Dair Belge   Belgenin Transkripsiyonu: Bâb-ı Âlî Dâhiliye Nezâreti Aşâir ve Muhâcirîn Müdîriyet-i Umûmiyesi Me’mûriyet Şuʻbesi 29243 Umûmî 397 Umûm Konya, Adana, Suriye, Haleb, Diyarbekir, Maʻmûretü’l-Azîz vilâyetlerine şifre Mültecî ve muhâcirîn muʻâmelât-ı umûmiyesini tedkîk ve teftîş itmek ve bunların iʻâşe ve iskânlarıyla ahvâl-i sıhhiyelerini tanzîm içün îcâb iden vesâiti istiʻmâl ve mümkünü’l-îfâ mesâʻînin tarîk-i istikâmet ve vech-i sarfını taʻyîn ve irâe eylemek husûsunda zât-ı vilâyet-penâhîleriyle bi’l-müzâkere iktizâ-yı hâli îfâ ve inde’l-îcâb mülhakât-ı vilâyete de azîmetle mesâʻî-i vâkıʻanın netâyicini tedkîk itmek üzere Muhâcirîn Müdîriyet-i Umûmiyesi İhsâiyât ve Me’mûriyet Şuʻbesi müdîri Maruf Bey rüfekâsı mesâʻîsiyle iʻzâm kılınmış olduğundan ber-vech-i meşrûh gerek muhâcirîn ve gerek harbiye tahsîsâtının bir şekl-i müsmir ve salâhda mâ vudiʻa lehine sarfı esbâbının istikmâli ve mültecîlerin bir kat daha terfîh-i hâllerine bezl-i himmet buyurulması. Fî 29 Ağustos sene 334 Nâzır İsmail Yazılmışdır. Belgede Geçen Bazı Kelimelerin Yazılış Şekilleri Belgenin Özeti: Mülteci ve muhacirler için ayrılan ödeneğin mültecilerin menfaatine göre kullanılması ve bu konuyu incelemek için bir görevli gönderildiği hususunda Dâhiliye Nezâreti Aşâir ve Muhâcirîn Müdîriyet-i Umûmiyesi tarafından ilgili vilayetlere yazılan şifreli telgraf (29 Ağustos 918). Muhacir Sayılabilmenin Şartlarına Dair  Belge Belgenin Özeti Osmanlı topraklarına sığınan kişilerin muhacir sayılabilmesi için belli şartların olması gerektiği ve bu konuda gerekli tetkikatın yapılması için Hariciye ve Dâhiliye Nezaretlerinin sorumlu olduğu hususunda, sadâret makamına sunulmak için yazılan Şûrâ-yı Devlet mazbatası (22 Haziran 1913). Belgenin Transkripsiyonu (1) Şûrâ-yı Devlet (2) Mülkiye ve Ma‘ârif (3) Aded (4) 456 (5) Dâhiliye Nezâreti’nden bi’t-takdîm Şûrâ-yı Devlet’e havâle buyurulan 23 Mayıs sene 1329 târîhli ve dört yüz doksan bir numaralı tezkire Mülkiye ve Ma‘ârif Dâiresinde mütâla‘a olundu. (6) Meâlinde; ahîren mevki‘-i mer‘iyyete vaz‘ buyurulan iskân-ı muhâcirîn nizâmnâmesi mûcebince muhâcirler ikiye münkasım olup, birincisi zâten muhâceret içün istihsâl-i me’zûniyetle memleketlerinden alâkalarını (7) kat‘ iderek gelenler olduğundan bunların vürûdlarını müte‘âkib tescîl ve iskânları tabî‘î ise de ikinci kısmı teşkîl iden mültecîler umûmen muhâcir addolunmaması lâzım gelip, çünkü esâsen mezkûr nizâmnâmede (8) mültecîlerden yalnız muhâcir sıfatıyla kabûlleri istid‘âsında bulunanların muhâcir sûretiyle kayd u tescîlleri musarrah olduğu gibi, muhâcirîn târîh-i hicretlerinden i‘tibâren altı sene tekâlif-i askeriye ve iki sene de (9) tekâlif-i mâliyeden ma‘füviyete ve arâzî ve sâire i‘tâsı misillü ayrıca ba‘zı mu‘âvenâta mazhar olduklarından bi’l-umûm tâbi‘iyet-i Osmâniyeye ilticâ idenlerin muhâcir addolunup işbu ma‘füviyât ve müsâ‘adâta (10) mazhariyetleri câiz olamayacağından memleketlerinden kat‘-ı alâka itmedikleri ale’l-usûl tahkîkât-ı ahîre ile tebeyyün idenlerin ve münferiden gelip de burada evvelce iskân olunmuş akrabâ ve ta‘allukâtı (11) olmayanların ve alîl ve müsinn ve gayr-ı muktedir ve devletçe iskânları takdîrinde kendilerinden istifâde idilmeyeceklerin muhâcir tanınmayarak tâbi‘iyet idâresince kabûlleri hâlinde doğrudan doğruya (12) nüfûsça kaydlarının icrâsıyla iktifâ olunması ve yalnız nizâmnâme mûcebince muhâcir sıfatıyla kabûl ve iskânları istid‘âsında bulunup da memleketlerinden alâkalarını kat‘ itdikleri ve âile sâhibi ve (13) zirâ‘ate ve icrâ-yı san‘ata muktedir olup âtiyen devletçe kendilerinden istifâde me’mûl bulunduğu muhâcirîn idâresince bi’t-tedkîk anlaşılıp muhâcir sıfatıyla kabullerine karâr virilenlerin o sûretle kayd ve tescîlleriyle (14) ma‘füviyyât ve müsâ‘adât-ı nizâmiyeye mazhariyetleri ve mu‘âmelât-ı askeriye ve sâirede bi’l-âhere müşkilâtı mûcib olmamak üzere bu gibilere virilecek nüfus tezâkiri bâlâsına mezkûr idâreden (15) virilecek müzekkireler mûcebince târîh-i hicretleriyle muhâcir olduklarının şerh ve tahtîm kılınması lâzım geleceği beyânıyla keyfiyetin Şûrâ-yı Devlet’çe tedkîki lüzûmu der-miyân kılınmışdır. (16) Îcâbı lede’l-müzâkere mültecîlerden muhâcir sıfatıyla kabûlleri istid‘âsında bulunlar muhâcirîn idâresince muvakkaten kabûl ve münâsib mahallere sevk olunarak lede’l-hâce haklarında hükûmetçe icrâ olunacak (17) tahkîkât netîcesine göre kabûle şâyân görülür ise bi’t-tescîl tâbi‘iyet-i Osmâniyeye idhâl ile iskân edilecekleri iskân-ı muhâcirîn nizâmnâmesinin dördüncü mâddesinde olmasına nazaran mültecîlerden (18) muhâcir sıfatıyla kabûl ve iskânları istid‘âsında bulunanların memleketlerinden alâkalarını kat‘ idüp itmediklerinin ve âile sâhibi ve zirâ‘ate ve icrâ-yı san‘ata muktedir olup olmadıklarının tahkîk ve (19) tedkîkinden sonra muhâcir sıfatıyla kabûllerine karâr virilmesi hükm-i nizâma muvâfık olduğu gibi nüfûs tezkirelerinin bâlâsına târîh-i hicretleriyle muhâcir olduklarının şerh virilmesi de mûcib-i intizâm (20) olacağına mebni Dâhiliye Nezâretinin sâlifü’z-zikr mütâla‘ası becâ görülmüş olmakla tâbi‘iyet ve muhâcirîn ve nüfûs idârelerince ba‘demâ o yolda mu‘âmele olunması husûsunun Hâriciye ve Dâhiliye (21) Nezâretlerine teblîğ ve havâlesi tezekkür kılındı. Ol bâbda emr ü fermân hazret-i men lehü’l-emrindir. Fî 17 Receb sene 331 ve fî 9 Haziran sene 329 (21) A‘zâdan (münhaldir) (22) A‘zâdan es-Seyyid Muhammed Yahya (23) A‘zâdan Muhammed Bahaeddin (24) A‘zâdan Safer (25) A‘zâdan Keçecizâde Yahya Reşad (26) Mülkiye ve Ma‘ârif Dâiresi reîs-i sânîsi Ahmed bin Rif‘at Sâlim (27) Mühür (Şûrâ-yı Devlet) İ‘âşe: Beslenme, geçimAhvâl-i sıhhiye: Sağlık durumuVesâit: Vasıtalarİsti‘mâl: KullanmakMümkünü’l-îfâ: Yapılması mümkün olanTarîk-i istikâmet: Doğru yol, usulVech-i sarf: Harcama şekli, yöntemiİrâe: GörmekZât-ı vilâyet-penâh: Valiliğin sığındığı zatİktizâ-yı hâl: Halin gereğiİnde’l-îcâb: İcab ettiği zamanMülhakât: Ekler, bir merkeze bağlı olan yerlerAzîmet: GitmekMesâ‘î-i vâkı‘a: Hadisenin işleyişiNetâyic: Neticelerİhsâiyât: İstatistikRüfekâ: Arkadaşlarİ‘zâm: GöndermekBer-vech-i meşrûh: Açıklandığı üzereMüsmir: Faydalı netice verenSalâh: İyi halMâ vudi‘a leh: Bir şeyin tayin ve tahsis olunduğu şey, bir şeyin yapılış amacıEsbâb: Sebepler, vasıtalarİstikmâl: TamamlamakTerfîh: Refaha erdirmeBezl-i himmet: Çok gayret

Harf ve kelime çalışmalarına devam ediyoruz. Silik harflerin üzerinden geçerken dikkatle yazmaya ve acele etmemeye çalışalım. Elinizin alışması ve yazınızın güzelleşmesi için bu dikkat ve sabır önemli olacaktır.

Dergiyi takip edenler, yazmanın da zevkine ulaşıyorlar. Her ay ilerlediğinizi sizler de fark ediyorsunuz. Her işte olduğu gibi, bu işte de bizzat kendimizin gayret göstermesi önemli olacaktır. Bu ay da aşağıdaki metni Osmanlı Türkçesi/Kur’an harfleri ile yazmanızı istiyoruz. Çocuk ve Cep Telefonu Cep telefonlarımızdan çocuklarımızı uzak tutmak, 12 yaşına kadar cep telefonu kullanımına izin vermemek, 13-20 yaş arası kullanımı da mümkün olduğunca kısa sürede olacak şekilde kullanımı kısıtlamak gerekmektedir. Yapılan araştırmalar beyin tümörü, akustik nörinom gelişiminin 20 yaşından önce cep telefonu kullananlarda 4 misli artabileceği, görme keskinliğinin azalabileceği ve göz merceğine verilen zarar ile katarakta yol açabileceği, işitme kaybına yol açabileceğini göstermiştir. Teknolojik gelişmelerin meydana getirdiği çevre kirliliği ve buna bağlı ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarını tahmin etmek güçtür. Günlük hayatta kullandığımız elektronik cihazların tamamı elektromanyetik alan oluşturmaktadır. Ev içinde kullandığımız elektrikli ve elektronik cihazlarının tümü elektromanyetik alana sahiptir. Televizyonlar için her yönde 3 metrelik korunma alanı sağlanmalıdır. Elektrikli traş makinesi ve saç kurutma makinesi gibi kullanımı zaruri olmayan aletlerin hayatımızdan çıkarılmasında fayda vardır. Teknoloji harikası bilgisayarlar da tehdit unsuru olabilmektedir. Bu açıdan çocukların bilgisayar karşısında geçirdikleri süre kısıtlanmalı, düşük elektrik ve manyetik alanı olan bilgisayarlar tercih edilmelidir.         Ç Ö Z Ü M         چوجق و جيب تلفوني جيب تلفونلريمزدن چوجقلريمزي اوزاق طوتمق، ١٢ ياشنه  قدر جيب تلفوني قوللانيمنه  اذن ويرمه مك، ١٣-٢٠ ياش آراسي قوللانيمي ده  ممكن اولديغنجه  قيصه  سوره ده  اولاجق شكلده  قوللانيمي قيصيتلامق كركمكده در. ياپيلان آراشديرمه لر بين توموري، آقوستيك نورینوم كليشيمنڭ ٢٠ ياشندن أوڭجه  جيب تلفوني قوللانانلرده  ٤ مثلي آرتابيله جگي، كورمه  كسكينلگنڭ آزالابيله جگي و كوز مرجگنه  ويريلن ضرر ايله  قتاراقته  يول آچابيله جگي، ايشيتمه  غائبنه  يول آچابيله جگني كوسترمشدر. تكنولوژيك كليشمه لرڭ ميدانه  گتيرديگي چوره  كيرليلگي و بوڭا باغلي اورته يه  چيقابيله جك صاغلق صورونلريني تخمين ايتمك كوچدر. كونلك حياتده  قوللانديغمز الكترونيك جهازلرڭ تمامي الكترو مانيه تيك آلان اولوشدیرمقده در. أو ايچنده  قوللانديغمز الكتريكلي و الكترونيك جهازلرينڭ تومي الكترو مانيه تيك آلانه  صاحبدر. تلويزيونلر ايچون هر يوڭده  ٣ متره لك قورونمه  آلاني صاغلانمليدر. الكتريكلي طراش ماكينه سي و صاچ قوروتمه  ماكينه سي كبي قوللانيمي ضروري اولمايان آلتلرڭ حياتمزدن چيقاريلمه سنده  فائده  واردر. تكنولوژي خارقه سي بيلگي صايارلر ده  تهديد عنصري اولابيلمكده در. بو آچيدن چوجقلرڭ بيلگي صايار قارشيسنده  كچيردكلري سوره  قيصيتلانملي، دوشوك الكتريگ و مانيه تيك آلاني اولان بيلگي صايارلر ترجيح ايديلمليدر.

Ağa Camii Kitabesi / istanbul  Mezar Taşı Kitabesi / Urfa Dergâh Camii Haziresi  Ayasofya Camii Tamir Kitabesi / istanbul Kitabe / Sultan 3. Ahmed Çeşmesi  Şâh-ı Şâhân-ı Zaman: Zamanın Şahlarının Şahı / Tecdîd: Yenileme, yenilenme / Zıll: Gölge / Refîkâ: Zevce, hanım / Müebbed: Sonsuz, ebedî, dâimî / Bikazâen: Kaza ile / İhrâk: Yakma / Sûzân: Yakan, yakıcı / Ma‘bed-i vâlâ: Yüce mabed, ibadet yeri / Mânend-i cinân: Cennete benzerVâlâ: Yüksek, yüce / Mahfel: Konuşup görüşmek, çeşitli konularda fikir alış verişinde bulunmak vb. amaçlar için bir araya gelinen yer, toplantı yeri / Şeh-i ‘âlî-himem: Himmeti yüksek Şah / Sa‘y: Çalışma, çalışıp çabalama, emek sarfetme, ceht / Tahkîm-i bünyân: Binayı sağlamlaştırma / Du‘â-yı hayr: Hayır duası / Fer: Parlak / Zîver: Süs / Hümâyûn: Kutlu, mübârek, saâdetliÂb: Su / Zülâl: İçilmesi güzel, tatlı, latif, saf su / Ma-sadak: Uygun, muvâfık, mutâbık / Tâk: Kubbe, kümbet / Felek: Gökyüzü, semâ / Yeknesak: Hep aynı şekilde, değişmeden devam eden / Bercâ: Yerinde, uygun, münâsip / Mihr ü mâh: Güneş ve Ay / Zîb-i serîr: Süslü taht / Sadr-ı güzîn: Gönül seçen / Rikâb: Büyük bir kimsenin katı, huzûru /Cüdâ: Ayrı düşmüş, uzak kalmış, ayrı, uzakMerkad: Mezar, kabir  

آناطوليده  مدنيت وثيقه سي لوزان كوروشمه لري صيره سنده  انگليز باش وكيلي لويد جورجه : “تركلرڭ، شيمدي حق ايسته دكلري آناطوليده  نه سي وار؟ اوراده  مدنيت وثيقه سي اولارق نه  قالمشسه  يونانڭ، رومانڭ، بيزانسڭدر. تركلرڭ آناطوليده كي أولري سازدن و كرپيچدن خرابه لردن عبارتدر. شيمدي بويله  بر عالمي ويا اونڭ كوزل پارچه لريني تركلره  ناصل بيراقيرسڭز؟” ديمه سي أوزرينه  هنوز عقلنى و وجداننى ييتيرمه مش بر باتیلي دوشونور اولان پيتارتڭ جنوره نڭ أوڭلي بر غزته سنده  لويد جورجه  جواب اولارق: “افنديلر، قونيه ده كي اينجه  مناره نڭ قاپيسي ايله ، استانبولده كي محتشم سليمانيه نڭ قبه لريني ياپان ملّته  قارشي بويله  سويلنه مز. حديڭزي بيليڭز...” دييه  خارقه  بر جواب ويرمشدر... Anadolu’da Medeniyet Vesikası Lozan görüşmeleri sırasında İngiliz Başvekili Lloyd George: “Türklerin, şimdi hak istedikleri Anadolu’da nesi var? Orada medeniyet vesikası olarak ne kal­mışsa Yu­nan’ın, Ro­ma’nın, Bizans’ındır. Türklerin Anadolu’daki evleri sazdan ve kerpiçten harabelerden ibarettir. Şimdi böyle bir âlemi veya onun güzel parçalarını Türklere nasıl bırakırsınız?” demesi üzerine henüz aklını ve vicdanını yitirmemiş bir batılı düşünür olan Eugene Pitard’ın Cenevre’nin ünlü bir gazetesinde Lloyd George’a cevap olarak: “Efendiler, Konya’daki İnce Mi­nare’nin kapısı ile, İstanbul’daki muhteşem Süley­maniye’nin kubbelerini yapan millete karşı böyle söylenemez. Haddinizi biliniz...” diye harika bir cevap vermiştir... معمار قوجه  سنانڭ بيوكلگي بتون رونه سانس معمارلرينڭ آرايوب طوردقلري مركزي پلان شماسني اڭ مكمّل بر شكلده  كرچكلشديرمك آنجق معمار قوجه  سنانه  نصيب اولمشدر... قوجه  معمار؛ فتوحات، سلطنت، علم و صنعت باقيمندن اڭ محتشم دورنده  بيوك بر اعمار قدرتنڭ باشنده ، شهرتلي بر انسان اولمه سنه  رغمًا، يازمه  نسخه لرده  “مور ناتوان” (كوچسز قارينجه ) امضاسنده  “الفقير سنان سرمعماران خاصّه ”؛ بيضي مهرينڭ اورته سنده  امضاسنده  “الفقير و الحقير سنان”؛ كنارنده  ايسه ، “سرمعماران خاصّه  مستمند بندۀ مسكين كمينه  درمند” (فقير، عاجز، خاصّه  سرمعماراني دردلي، دگرسز، مسكين بنده لري) دييه  كنديسني طانيتارق يالڭز معمارينڭ دگل، تواضعڭ ده  استادي اولديغني كوسترمشدر... Mimar Koca Sinan’ın Büyüklüğü Bütün Rönesans mimarlarının arayıp durdukları merkezi plan şemasını en mükemmel bir şekilde gerçekleştirmek ancak Mimar Koca Sinan’a nasip olmuştur... Koca Mimar; fütuhat, saltanat, ilim ve sanat bakımından en muhteşem devrinde büyük bir imar kudretinin başında, şöhretli bir insan olmasına rağmen, yazma nüshalarda “mûr-ı natuvan” (güçsüz karınca) imzasında “El-fakir Sinan Sermimaran-ı Hassa”; beyzi mührünün ortasında imzasında “El-fakir ü’l-hakir Sinan”; kenarında ise, “Sermimaran-ı hassa müstemend bende-i miskin kemine dermend” (Fakir, aciz, hassa sermimaranı dertli, değersiz, miskin bendeleri) diye kendisini tanıtarak yalnız mimarinin değil, tevazuun da üstadı olduğunu göstermiştir... دنيا فاني ايمش! يولدن كچن بريسي، أوينڭ باغچه سنده  تحف حركتلر ياپان بر آدمه  صورار: نيه  أويله  تپينوب طورويورسڭ؟ – كچه  تپييورم. صيقيشديروب پازارده  صاتاجغم. نه  ياپالم، فاني دنيا ايشته ، أوچ-بش غروش قازانييورز. – باشڭده كي چينغيراق نه ؟ – چوره ده كي باغچه لرڭ اكين و ميوه لرينه  قوشلرڭ كلمه مسي ايچون سس چيقارييورم. صاحبلري ده  بڭا بر مقدار اجرت أودويور. نه  ياپالم، فاني دنيا ايشته ، أوچ-بش غروش قازانييورز. – پكي، صيرتڭده كي يوك نه در؟ – بو ياييقدر. يوغورتدن ياغ چيقارييورم. صوڭره  ده  كوتوروب پازارده  صاتاجغم. نه  ياپالم، فاني دنيا ايشته ، أوچ-بش غروش قازانييورز. – او ألڭده  دونديرديگڭ نه در؟ – بو بر كرماندر. قومشولرڭ یوڭلرینی اگيرييورم. اونلر ده  اجرتنى أودیيور. نه  ياپالم، فاني دنيا ايشته ، أوچ-بش غروش قازانييورز. – نيه  أويله  صاغه  صوله  باقييورسڭ؟ – قومشو چوجقلريني تعقيب ايدييورم. اونلري تهلكه لردن قوريمق ايچون باقيجيلق ياپييورم. قومشولر ده  بڭا اوفاق-تفك هديه لر ويرييورلر. نه  ياپالم، فاني دنيا ايشته ، أوچ-بش غروش قازانييورز!.. – پكي، دنيا فاني اولماسه يدي داها نه لر ياپاردڭ؟ – اوڭا كوره  تدبير آليردم! Dünya Fani İmiş! Yoldan geçen birisi, evinin bahçesinde tuhaf hareketler yapan bir adama sorar: “Niye öyle tepinip duruyorsun? – Keçe tepiyorum. Sıkıştırıp pazarda satacağım. Ne yapalım, fani dünya işte, üç-beş kuruş kazanıyoruz. – Başındaki çıngırak ne? – Çevredeki bahçelerin ekin ve meyvelerine kuşların gelmemesi için ses çıkarıyorum. Sahipleri de bana bir miktar ücret ödüyor. Ne yapalım, fani dünya işte, üç-beş kuruş kazanıyoruz. – Peki, sırtındaki yük nedir? – Bu yayıktır. Yoğurttan yağ çıkarıyorum. Sonra da götürüp pazarda satacağım. Ne yapalım, fani dünya işte, üç-beş kuruş kazanıyoruz. – O elinde döndürdüğün nedir? – Bu bir kirmendir. Komşuların yünlerini eğiriyorum. Onlar da ücretini ödüyor. Ne yapalım, fani dünya işte, üç-beş kuruş kazanıyoruz. – Niye öyle sağa sola bakıyorsun? – Komşu çocuklarını takip ediyorum. Onları tehlikelerden korumak için bakıcılık yapıyorum. Komşular da bana ufak-tefek hediyeler veriyorlar. Ne yapalım, fani dünya işte, üç-beş kuruş kazanıyoruz!.. – Peki, dünya fâni olmasaydı daha neler yapardın? – Ona göre tedbir alırdım! 3اوليا چلبي سياحتنامه سنده  سلطان بايزيد خان ولي جامعي سلطان بايزيد خان ولي جامعنڭ تملنه  باشلانديغنده  معمار باشي: “پادشاهم محرابي نيجه  قويالم؟” دييه  صورنجه  سلطان بايزيد ولي معماره  خطاب ايدوب: “آياغمڭ أوزرينه  باص” ديرلر. معمار، پادشاهڭ آياغنڭ أوزرينه  باصنجه  كعبۀ شريفی كوردي. معمار همن بايزيد خانڭ آياغنه  يوز سوروب محرابي أوڭجه  ياپدي. صوڭره  يينه  محرابده  ايكي ركعت حاجت نمازينى بايزيد ولي قيلوب خير ايله  تماملانمه سي ايچون خير دعا ايتديلر. تماملاندقدن صوڭره  ايلك جمعه  ده  نيجه  يوز بيڭ جماعت ايچنده  بايزيد ولي: “هر كيم ايكندي و آقشام نمازينڭ سنّتنى عمرنده  ترك ايتمه مش ايسه  او اماملق ايتسين” بويوردقلرنده ، دڭز كبي جماعت ايچنده  ايكندي و آقشام نمازي سنّتنى ترتيب أوزره  قيلمش بر آدم بولونمدي. مگر كنديلري ترتيب صاحبي ايمشلر. “الحمد لله سفرده  و خزرده  اوزون مدّت عمريمزده  بز بتون سنّتلري ترك ايتمه دك” دييه  اماملق ايتديلر… وقف ايدنڭ شرطي أوزره موقتڭ آيلغي هپسندن فضله در، زيرا استانبولده  نه  قدر كميجي و دڭزجي وار ايسه  هپسي سلطان بايزيد خان موقتنه  محتاجدرلر. زيرا جامعي شريفڭ قبله سي كرامت كشفي ايله  طوغري اولديغندن، بتون دڭز قاپتانلرينڭ قبله -كوسترير آلتلري و ساعت كوتله لري بو جامع محرابنده  دوزلتيلديگي ايچون موقته  محتاجلردر. بتون فرنگستانده  ييلديز علمنه  صاحب اولان استاد كفره لر، كونش ساعتلريني و قبله  كوستريجيلريني بايزيد خان جامعنده  دوزلتيرلر. دنياجه  مشهور بر صاغلام محرابدر. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Sultan Bayezid Han-ı Veli Camii Sultan Bayezid Han-ı Veli Ca­mii’nin temeline başlandığında mimarbaşı: “Padişahım mihrabı nice koyalım?” diye sorunca Sultan Bayezid-i Veli mimara hitap edip: “Ayağımın üzerine bas” derler. Mimar, padişahın ayağının üzerine basınca Kâbe-i Şerif’ gördü. Mimar hemen Bayezid Han’ın ayağına yüz sürüp mihrabı önce yaptı. Sonra yine mihrapta iki rekat hacet namazını Bayezid-i Veli kılıp hayır ile tamamlanması için hayır dua ettiler. Tamamlandıktan sonra ilk Cuma da nice yüz bin cemaat içinde Bayezid-i Veli: “Her kim ikindi ve akşam namazının sünnetini ömründe terk etmemiş ise o imamlık etsin” buyurduklarında, deniz gibi cemaat içinde ikindi ve akşam namazı sünnetini tertip üzere kılmış bir adam bulunmadı. Meğer kendileri tertip sahibi imişler. “Elhamdülillah seferde ve hazarda uzun müddet ömrümüzde biz bütün sünnetleri terk etmedik” diye imamlık ettiler… Vakfedenin şartı üzere muvakkıtın aylığı hepsinden fazladır, zira İstanbul’da ne kadar gemici ve denizci var ise hepsi Sultan Bayezid Han muvakkıtına muhtaçtırlar. Zira camii şerifin kıblesi keramet keşfi ile doğru olduğundan, bütün deniz kaptanlarının kıble-gösterir aletleri ve saat kütleleri bu camii mihrabında düzeltildiği için muvakkıta muhtaçlardır. Bütün Frengistan’da yıldız ilmine sahip olan üstad kefereler, güneş saatlerini ve kıble göstericilerini Bayezid Yan Camii’nde düzeltirler. Dünyaca meşhur bir sağlam mihraptır.

Aşağıdaki suallerin cevaplarını bulduktan sonra kutulara rakamlara göre yerleştiriniz. Kırmızı dairelere denk gelen harfleri rakam sırasına göre aşağıdaki kutuya yerleştirdikten sonra çıkan cümleyi Latin harfleri ile yazarak anahtar cümleyi bulunuz. Sayfanın fotoğrafını çektikten sonra cevaplarınızı en geç 25 Temmuz’a kadar mektup@osmanlicadergi.com adresine gönderiniz. Gelen doğru cevaplar arasından yapılacak kur’a ile 5 okuyucumuza İsme Özel Masa Defteri hediye edilecektir. Neticeler sosyal medya hesaplarımızdan duyurulacaktır.         C E V A P